Basic HTML Version
παράγοντες, που σχετίζονται µε την εµφάνι-
ση της νόσου, είναι η παχυσαρκία στη µέση
ηλικία, η µείωση της φυσικής δραστηριό-
τητας και της άσκησης, το κάπνισµα και η
υπέρταση. Όλες αυτές όµως οι καταστάσεις
είτε οδηγούν ή κρύβουν ένα θεµελιώδη πα-
θοφυσιολογικό µηχανισµό, που δεν είναι
άλλος από το φαινόµενο της ινσουλινοα-
ντίστασης. Το πιο ενδιαφέρον, όµως, είναι
ότι τα εγκεφαλικά κύτταρα των ασθενών
µε νόσο Alzheimer εµφανίζουν ινσουλινο-
αντίσταση, ακόµα και αν τα άτοµα αυτά δεν
έχουν εµφανίσει ποτέ κλινικό Διαβήτη ή
προΔιαβήτη.
Εποµένως η µέχρι τώρα επιστηµονικά απο-
δεκτή υπόθεση για την αιτιολογία της νό-
σου Alzheimer, βασίζεται σε µια αθροι-
στικού τύπου συσσώρευση βλαπτικών
επιδράσεων του περιβάλλοντος, όπως για
παράδειγµα της κακής διατροφής και του
καπνίσµατος κατά τη διάρκεια της ζωής,
αλλά και στην παράλληλη ενεργοποίηση
συγκεκριµένων γονιδίων που συνδέονται
µε την εµφάνιση του Διαβήτη.
ΟΙ ΒΛΑΠΤΙΚΕΣ ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΑΥΤΕΣ
,
µπορεί να οδηγήσουν στην εµφάνιση Σακ-
χαρώδη Διαβήτη, αλλά από µια άλλη ανε-
ξάρτητη οδό θα οδηγήσουν παράλλη-
λα στην εµφάνιση ινσουλινοαντίστασης
στα εγκεφαλικά κύτταρα. Ως αποτέλεσµα
της ινσουλινοαντίστασης αυτής είναι αφε-
νός µεν να δυσλειτουργούν µε τη βαθµιαία
έκπτωσή τους, οι επικοινωνίες των εγκε-
φαλικών κυττάρων µεταξύ τους (συνά-
ψεις) αλλά να ενεργοποιηθεί και η παθο-
λογική εναπόθεση πρωτεϊνών σε διάφορες
περιοχές του εγκεφάλου. Τελικό αποτέλε-
σµα όλων αυτών των παθολογικών δια-
δικασιών είναι η σταδιακά επιδεινούµε-
νη απώλεια της µνήµης, της αντίληψης και
της γνώσης.
ΕΝΑ ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΟ ΕΥΡΗΜΑ ΣΤΗΝ ΠΑ-
ΧΥΣΑΡΚΙΑ
, που χαρακτηρίζεται από υψη-
λού βαθµού ινσουλινοαντίσταση αλλά και
µε αρκετά συχνή τη συχνότητα εµφάνισης
της νόσου Alzheimer, είναι τα αυξηµένα
επίπεδα φλεγµονωδών παραγόντων τόσο
στον λιπώδη ιστό όσο και στο αίµα. Μελέ-
τες σε πειραµατόζωα έδειξαν ότι όταν προ-
καλείς τεχνητά αύξηση των φλεγµονωδών
παραγόντων στον εγκέφαλο, τότε αυτά εµ-
φανίζουν διαταραχές συµπεριφοράς και
κατάθλιψη ενώ στα εγκεφαλικά τους κύτ-
ταρα εµφανίζεται ινσουλινοαντίσταση.
ΣΕ ΕΠΙΜΥΕΣ ΜΕ ΠΡΟΔΙΑΘΕΣΗ
να εµ-
φανίσουν Διαβήτη, τα παθολογικά ση-
µεία της εγκεφαλικής ινσουλινοαντίστασης
αλλά και της ανίχνευσης φλεγµονωδών πα-
ραγόντων, όπως οι ιντερλευκίνες, τόσο στο
φλοιό του εγκεφάλου τους όσο και στον
υποθάλαµο ήταν ένα σταθερό εύρηµα. Πα-
ράλληλα, βρέθηκε ότι όσο πιο υψηλός ο
βαθµός ινσουλινοαντίστασης στα νευρικά
τους κύτταρα τόσο χαµηλότερου βαθµού
ήταν η µνήµη και οι γνωσιακές τους λει-
τουργίες.
Εποµένως, η εµφάνιση της ινσουλινοαντί-
στασης, µιας χαρακτηριστικής διαταραχής
του διαβητικού συνδρόµου στα εγκεφαλικά
κύτταρα, ανεξάρτητα µε την ύπαρξη Διαβή-
τη ή προΔιαβήτη, συνδέεται µε την ανάπτυ-
ξη της νόσου Alzheimer.
Τα ρινοδέλφινα έχουν τον µηχανισµό να
απενεργοποιούν την εγκεφαλική τους ιν-
σουλινοαντίσταση, το ανθρώπινο όµως εί-
δος επειδή είναι ακόµα στη διερεύνηση
αυτού του µηχανισµού, επιχείρησε να αντι-
µετωπίσει την ινσουλινοαντίσταση µε την
παλαιά και νέα αντιδιαβητική αγωγή.
Το σκεπτικό ήταν ότι εφόσον αυτή είναι
δραστική να µειώνει την ινσουλινοαντί-
σταση στο ήπαρ, στον µυϊκό και λιπώδη
ιστό γιατί να µην είναι και δραστική στη
µείωση της ινσουλινοαντίστασης στο κε-
ντρικό νευρικό σύστηµα;
Η ΧΟΡΗΓΗΣΗ ΤΩΝ ΣΚΕΥΑΣΜΑΤΩΝ
ΙΝΣΟΥΛΙΝΗΣ
δεν είχε κανένα αποτέλε-
σµα γιατί η ινσουλίνη περνά πολύ δύσκο-
λα τον αιµατοεγκεφαλικό φραγµό, µε απο-
τέλεσµα να µην είναι δραστική τοπικά στα
εγκεφαλικά κύτταρα. Όταν επιχειρήθηκε
η χορήγηση υψηλών δόσεων ινσουλίνης
για να ξεπεραστεί το εµπόδιο του φραγµού
τότε οι εθελοντές οδηγήθηκαν σε βαριά
υπογλυκαιµία. Τα δυσοίωνα σχέδια ήρθε
να ανατρέψει η, πρόσφατα κυκλοφορήσα-
σα στις ΗΠΑ, ινσουλίνη ενδορινικής χορή-
γησης σε spray που περνά τον εγκεφαλικό
φραγµό και βελτιώνει το επίπεδο της µνή-
µης, µη έχοντας καταγεγραµµένη όµως κα-
µία ανασταλτική δράση στην παθολογική
εναπόθεση των πρωτεϊνών στα εγκεφαλι-
κά κύτταρα.
ΜΙΑ ΑΛΛΗ ΟΜΑΔΑ ΑΝΤΙΔΙΑΒΗΤΙ-
ΚΩΝ ΦΑΡΜΑΚΩΝ
οι γλιταζόνες που κα-
τεξοχήν καταπολεµούν την περιφερική ιν-
σουλινοαντίσταση, δεν µπορούν και αυτές
να διέλθουν τον αιµατοεγκεφαλικό φραγ-
µό µε αποτέλεσµα να µην είναι καθόλου
δραστικές. Τα µέχρι τώρα αποτελέσµατα
της πιο ευρέως χορηγούµενης αντιδιαβητι-
κής ουσίας της µετφορµίνης που διέρχεται
τον αιµατοεγκεφαλικό φραγµό και προκα-
λεί µείωση της ινσουλινοαντίστασης τοπικά
στα νευρικά κύτταρα, είναι αµφιλεγόµενα.
Πρόσφατα, ολοκληρώθηκε η πρώτη στο εί-
δος της µεγάλη καλά σχεδιασµένη πολυκε-
ντρική µελέτη και αναµένουµε µε ενδιαφέ-
ρον την ανακοίνωση των αποτελεσµάτων
της. Εκεί που υπάρχουν όµως µεγάλες
προσδοκίες, είναι στις πλειότροπες δρά-
σεις µιας νέας κατηγορίας αντιδιαβητικών
σκευασµάτων των αγωνιστών των GLP-
1 υποδοχέων. Τέτοια σκευάσµατα κυκλο-
φορούν και στην ελληνική αγορά και εί-
ναι µε την χρονολογική σειρά κυκλοφορίας
τους, η εξενατίδη, η λιραγλουτίδη και η λι-
ξισενατίδη.
Η ΜΕΓΑΛΗ ΑΙΣΙΟΔΟΞΙΑ ΠΗΓΑΖΕΙ
από το γεγονός ότι τα εγκεφαλικά κύττα-
ρα έχουν στην επιφάνειά τους GLP-1 υπο-
δοχείς και η ενεργοποίησή τους σε πειρα-
µατικά µοντέλα οδήγησε σε βελτίωση τόσο
της ινσουλινοαντίστασης τοπικά όσο και
της αναστολής της παθολογικής πρωτεϊνι-
κής εναπόθεσης. Δύο µεγάλες προοπτικές
µελέτες είναι καθ’ οδόν µε πάνω από 400
συµµετέχοντες και περιµένουµε µε µεγάλη
προσµονή την ολοκλήρωσή τους. Επειδή,
τα εγκεφαλικά κύτταρα έχουν επίσης υπο-
δοχείς τόσο για τη λεπτίνη όσο και για την
αµυλίνη, έχει επιχειρηθεί η θεραπευτική
τους εφαρµογή χωρίς όµως θετικά µέχρι
τώρα αποτελέσµατα.
Μέσω της επιγενετικής µελέτης έγινε δυνα-
τό να συνδεθούν αλλοιώσεις του γενετικού
µας υλικού, που συνδέονται µε την εµφάνι-
ση της νόσου Alzheimer και να αποδειχθεί
ότι προκαλούνται από την κακή διατροφή µας
και ακόµα περισσότερο από τις µη σωστές
υγιεινοδιαιτητικές συνήθειες της µητέρας
κατά την κύηση καθώς και µε το κάπνισµα.
Έτσι θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη φρο-
ντίδα στο καθηµερινό µας διαιτολόγιο µε
σκοπό την πρόληψη. Διατροφή πλούσια σε
ψάρια, λαχανικά και φρούτα έχουν ευεργε-
τική δράση. Επίσης, θετική επίδραση έχει ο
καφές και η συντηρητική πρόσληψη αλκοό-
λης (µικρή ποσότητα στα γεύµατα). Άγνω-
στη είναι ακόµα η επίδραση της πρόσληψης
γαλακτοκοµικών.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΙΚΑ ΛΟΙΠΟΝ
εν αναµο-
νή των αποτελεσµάτων της αγαστής συνερ-
γασίας ιχθυολόγων, βιολόγων θαλάσσιων
θηλαστικών και όλων των ενασχολούµε-
νων µε τις ιατροβιολογικές επιστήµες που
διερευνούν το καλά φυλαγµένο µυστικό
των ρινοδέλφινων, σχετικά µε τον έλεγ-
χο του Διαβήτη τους, εµείς οφείλουµε να
ακολουθούµε τα σωτήρια παραδοσιακά
µας πρότυπα της µεσογειακής διατροφής.
Ίσως θα µπορούσε κανείς να ισχυρισθεί
ότι όχι µόνο προφύλασσε τους προγόνους
µας από την έκπτωση της διανόησης, αλλά
αντίθετα µπορεί να συνέδραµε στη γένεση
των ανώτερων φιλοσοφικών και επιστηµο-
νικών ανακαλύψεων, µια που η Μεσόγει-
ος ήταν η κοιτίδα της γένεσης και εξέλιξης
όλων των επιστηµών.
Σακχαρώδης Διαβήτης
17
ΜΑΡΤΙΟΣ ΑΠΡΙΛΙΟΣ
Η νόσος Alzheimer
είναι πιο συχνή
στα διαβητικά άτοµα
και µάλιστα σε εκείνα
που έχουν πολλά
χρόνια Διαβήτη